Stres ma ogromny wpływ na funkcjonowanie układu immunologicznego — zwłaszcza jeśli często go doświadczamy. Do czego może doprowadzić stres i jak nauczyć się go kontrolować. Wpływ stresu na odporność to temat wciąż nie do końca poznany. Naukowcy wiedzą, że na skutek sytuacji stresowej organizm aktywuje mechanizm obronny i receptory, dzięki którym ma siłę bronić się przed stresorami. Jeśli jednak ta sytuacja się przedłuża, następuje przeciążenie organizmu na wielu polach m.in może dochodzić do osłabienia odporności. . Czym jest stres i jak stres wpływa na układ odpornościowy?
Jak powstaje reakcja stresowa?
Stres to reakcja organizmu na nadmierne emocje, niespodziewane wydarzenia, złe wieści lub trudne sytuacje. Gdy zaskakują nas bodźce zewnętrzne (zwane stresorami), organizm zaczyna pracować na podwójnych obrotach: wydzielane są hormony stresu takie jak kortyzol i adrenalina, które powodują pobudzenie organizmu, by mógł skuteczniej się obronić. Reakcja stresowa wywiera wpływ nie tylko na autonomiczny układ nerwowy, ale i współczulny układ nerwowy, zwiększając aktywność mózgu i pobudzając zmysły. Poprawia się ukrwienie mięśni szkieletowych, przez co rośnie ich aktywność i napięcie.
O ile krótkotrwały stres jest w stanie sprawić, że będziemy czuli się błyskotliwi, skoncentrowani i bardziej pobudzeni, o tyle jeśli wystawieni jesteśmy przez dłuższy czas na stres nie wywołuje już takiego stanu. W warunkach wydłużonej ekspozycji na stresory praca serca i mózgu może zostać zakłócona, a siły organizmu nadwątlone. Jeśli stres trwa zbyt długo, czyni nas mniej odpornymi, bo wpływa na układ odpornościowy, trwale podnosi ciśnienie krwi, lub też może zakłócać pracę serca. Zbyt długotrwałe podwyższone napięcie mięśniowe może prowadzić do przeciążenia mięśni, więzadeł i stawów. .
Rodzaje stresu
Wyróżnia się następujące rodzaje stresu:
- psychiczny,
- fizyczny,
- krótkotrwały, wywołany nagłą reakcją na stresory zewnętrzne i niwelowany z chwilą ustania zagrożenia,
- przewlekły, długotrwały stres, organizmie,
- oksydacyjny,
Jak stres wpływa na odporność?
Stres a odporność to złożony temat, ale nie będzie przesadą stwierdzenie, że jest to oś zmian w organizmie. Stres krótkotrwały i długotrwały, a także stres oksydacyjny i nitrozacyjny – każdy rodzaj stresu ma inny wpływ na organizm, ale najmocniej obciążający i najgroźniejszy jest stres przewlekły. Długotrwałe pobudzenie organizmu obciąża pracę układu sercowo-naczyniowego i nerwowego, wywiera negatywny wpływ na układ hormonalny, wywołuje problemy ze snem, a także obciąża system immunologiczny.
Stres a układ pokarmowy
stres zaburza właściwe funkcjonowanie żołądka, jelit, wątroby, zakłóca metabolizm i wywołuje zmiany w przewodzie pokarmowym. Pod wpływem stresu zmniejsza się przepuszczalność jelit, pogarsza kondycja śluzówek, a także mikroflory jelitowej. Równowaga w mikrobiomie jelit ma kluczowe znaczenie przy produkcji komórek odpornościowych, dlatego reakcja stresowa osłabia stan układu odpornościowego.
Reakcja stresowa a układ odpornościowy
Podczas stresu włókna nerwowe uwalniają neurotransmitery: adrenalinę i noradrenalinę, które łączą się z białymi krwinkami (tzw. limfocyty T), wywołując w ten sposób odpowiedź immunologiczną na daną sytuację. Białe krwinki stymulują obronę komórek odpornościowych, ale jeśli te są nadmiernie pobudzone, mogą zbyt intensywnie produkować cytokiny, białka inicjujące stany zapalne. Pobudzenie układu immunologicznego podczas stresu prowadzi do zakłócenia równowagi organizmu i zaburzenia naturalnych reakcji obronnych organizmu. Może również wpływać na osłabienie naszej odporności.
Stres oksydacyjny a układ immunologiczny
Wpływ stresu na układ odpornościowy dotyczy również produkcji wolnych rodników. Są to niestabilne cząsteczki, które mogą przyspieszać starzenie organizmu i przyczyniać się do rozwoju chorób. . Nadmierna produkcja wolnych rodników prowadzi do rozwoju stresu oksydacyjnego i nitrozacyjnego, co nie tylko zakłóca funkcjonowanie układu odpornościowego, ale i całego organizmu.
